"τὸ εἶναι ἴσα θεῷ"

Το εδάφιο αυτό αναφέρεται στον Ιησού Χριστό και η απόδοσή του, σύμφωνα με τους κανόνες του συντακτικού της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, έχει ως εξής: 

"Ο οποίος, ενώ υπήρχε σε μορφή Θεού,
δεν θεώρησε αρπαγή
το ότι ήταν ίσα με τον Θεό." 

Αντίθετα, η απόδοση: 

"Ο οποίος, ενώ υπήρχε σε μορφή Θεού,
δεν θεώρησε αρπαγή
το να είναι ίσα με τον Θεό." 

αποκλείεται από το συντακτικό της αρχαίας Ελληνικής γλώσσας για τους παρακάτω λόγους: 

1. Το "εἶναι" είναι ειδικό απαρέμφατο, γιατί συντάσσεται με το ρήμα ηγούμαι (βλ. "ἡγήσατο)" και ως εκ τούτου αποδίδεται με το "ότι" και όχι με το "να". 

2. Σύμφωνα με το συντακτικό της αρχαίας Ελληνικής γλώσσας το ειδικό απαρέμφατο συντάσσεται με τις εξής κατηγορίες ρημάτων: 

- Λεκτικά: λέγω, φημί, ὁμολογῶ κ.ά.
- Δοξαστικά: δοκῶ, ἐλπίζω, ἡγοῦμαι, κ.ά.
- Γνωστικά και αισθητικά: γιγνώσκω, πυνθάνομαι
- Απρόσωπα ρήματα και απρόσωπες εκφράσεις παρόμοιας σημασίας: δοκεῖ, λέγεται, νομίζεται κ.ά. 

Επομένως, "το ότι ήταν ίσα με τον Θεό" είναι η σωστή απόδοση, ενώ "το να είναι ίσα με τον Θεό" αποτελεί λανθασμένη μετάφραση. 

Κάποιοι, διαβάζοντας τα προηγούμενα, ίσως να διερωτηθούν γιατί το «τὸ εἶναι ἴσα θεῷ» αποδίδεται με «το ότι ήταν ίσα με τον Θεό»; Πώς, δηλαδή, το "εἶναι", στην μετάφραση, γίνεται "ήταν"; 

Αυτό συμβαίνει διότι, όταν το ειδικό απαρέμφατο είναι σε ενεστώτα χρόνο και εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (π.χ. ἔλεγον, ἡγήσατο κλπ.), τότε μεταφράζεται με παρατατικό. 

Το πλέον γνωστό και έγκριτο Συντακτικό Αχιλλέως Α. Τζαρτζάνου, ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΝ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ (1939), στην έκδοση του Ο.Ε.Δ.Β. του 1968, στην σελίδα 149, αναλύοντας το ειδικό απαρέμφατο αναφέρει δύο παραδείγματα, τα οποία παραθέτουμε επακριβώς με την μετάφρασή τους και τα οποία πιστοποιούν τον γενικό κανόνα και την απόδοση του "εἶναι" σε "ήταν".
 

§ 163... 1) Εἰδικὸν ἀπαρέμφατον ... 

«ἔλεγον οὐκ εἶναι αὐτόνομοι (= ὅτι δὲν ἦσαν)» 

«ἔλεγον μηδένα ἐθέλειν ἑκόντα ἄρχειν (=ὅτι κανεὶς δὲν ἤθελε)» 

Εκτός του Αχιλλέως Κ. Τζαρτζάνου, και το σημερινό Συντακτικό Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Α, Β, Γ Γυμνασίου), της Kεντρικής e-υπηρεσίας του Υπουργείου Παιδείας για την διάθεση ψηφιακού εκπαιδευτικού περιεχομένου στα σχολεία, αναφέρει σχετικά:
 

Β. § 115 α) Ειδικό απαρέμφατο ...Όταν όμως είναι απαρέμφατο ενεστώτα ... που εξαρτάται από ιστορικό χρόνο, μεταφράζεται με οριστική παρατατικού ... : 

«Αἰγινῆται ἔλεγον οὐκ εἶναι αὐτόνομοι κατὰ τὰς σπονδάς (= ότι δεν ήταν)» 

Και στις δύο παραπάνω πηγές με τα τρία παραδείγματα, βλέπουμε ότι επειδή το «ἔλεγον» είναι χρόνος ιστορικός, συμπαρασύρει τα ειδικά απαρέμφατα του ενεστώτα «εἶναι» και «ἐθέλειν» και τα αποδίδει με χρόνο παρατατικό. («ἦσαν», «ἤθελε», «ήταν».)

Το ίδιο συμβαίνει και στην περίπτωση του εδαφίου Φιλιππησίους 2/6: 

«... ὃς ἐν μορφῇ θεοῦ ὑπάρχων οὐχ ἁρπαγμὸν ἡγήσατο τὸ εἶναι ἴσα θεῷ», δηλαδή «ο οποίος (Ιησούς Χριστός), ενώ υπήρχε σε μορφή Θεού, δεν θεώρησε αρπαγή το ότι ήταν ίσα με τον Θεό».

 Το «ἡγήσατο» εδώ είναι ιστορικός χρόνος. Το ειδικό απαρέμφατο «εἶναι» βρίσκεται σε ενεστώτα χρόνο και εξαρτάται από το «ἡγήσατο». Επομένως, το «εἶναι» εξαρτώμενο από το «ἡγήσατο», αποδίδεται με «ήταν».

 (Η απόδοση "το να είναι ίσα με τον Θεό", ούτως ή άλλως, δεν βγάζει νόημα.)

Τελικά, το απόσπασμα Φιλιππησίους Β΄/6-7 αποδίδεται ως εξής:

«ο οποίος ενώ υπήρχε σε μορφή Θεού, δεν θεώρησε αρπαγή το ότι ήταν ίσα με τον Θεό· αλλά κένωσε τον εαυτό του, παίρνοντας δούλου μορφή, γενόμενος όμοιος με τους ανθρώπους.»
_____________________________

«ὃς ἐν μορφῇ θεοῦ ὑπάρχων οὐχ ἁρπαγμὸν ἡγήσατο τὸ εἶναι ἴσα θεῷ, ἀλλ’ ἑαυτὸν ἐκένωσεν μορφὴν δούλου λαβών, ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενόμενος.»
______________________________

Υ.Γ.
Όλα αυτά δεν θα είχαν ιδιαίτερη πνευματική σημασία, εάν δεν αφορούσαν την υπόσταση και τη θέση του προσώπου του Ιησού Χριστού.
Η σωστή συντακτική απόδοση του εδαφίου διασφαλίζει ότι ο Ιησούς Χριστός και πριν την ενανθρώπησή Του ήταν Θεός, ίσος με τον Πατέρα και θα είναι πάντοτε.